Hiroshima en Nagasaki, we kennen de gruwel. Fukushima, we weten wat er is gebeurd, we krijgen een heel klein beetje nieuws over het stralingsgevaar. Chernobyl, lang geleden!
Wat weten we van Palomares?
Het is zevenenvijftig jaar geleden – 1966 – toen een B-52 van het VS-leger botste met een tankvliegtuig boven dit lieflijk Spaanse dorp aan de Middellandse Zee. De bommenwerpen kwam terug van een ‘typische bewakingsvlucht’ rond de Sovjet-Unie, vloog terug naar zijn thuisbasis maar moest onderweg bijgetankt worden. Daar liep het mis. Acht Amerikanen kwamen om.
De bewoners van Palomares waren ramptoeristen die gefascineerd naar de blinkende stukken metaal keken in hun tuin en akker. Tot ze de Amerikanen zagen aankomen in witte pakken en met maskers op. Wat bleek? De B-52 had vier waterstofbommen aan boord gehad. Eén ervan was in zee beland, één was intact op het strand terecht gekomen, twee waren op de grond te pletter geslagen en geëxplodeerd, echter zonder een kernreactie teweeg te brengen. Het kapsel was wel gescheurd en het plutonium239 kon ontsnappen. Honderden hectaren grond waren besmet. Sommige mensen moesten hun huizen verlaten, vee en oogsten werden vernield, de grond werd afgegraven. Aan de mensen werd de goede raad gegeven vaak te douchen. Er was geen gevaar voor de gezondheid!
Bewijs: Fraga Iribarne, minister voor communicatie in de regering van het Franco-regime ging samen met de VS-ambassadeur zwemmen in zee! Zie je wel, geen gevaar!
De foto’s gingen de wereld rond, er werd een medisch onderzoek georganiseerd, de resultaten werden nooit meegedeeld. Veel mensen kregen vlekken op de huid of hadden te kampen met haaruitval. In de jaren erop vielen meer dan honderd kankerdoden, veelal leukemie. Maar geen probleem, dat gebeurt ook elders in Spanje. Een echte vergelijkingsbasis is er niet. Pas twintig jaar later werd een samenvatting bekend gemaakt van de resultaten van het medisch onderzoek. Nietszeggend.
Er zijn in de eerste jaren van het onderzoek naar kernenergie en kernwapens nog honderden, zoniet duizenden slachtoffers gevallen, toen de proeven nog gewoon in open lucht gebeurden en niemand werd verwittigd van het gevaar.
De meetapparaten staan er nog steeds in Palomares. Maar, zo zegt de burgemeester, als er iets ergs geconstateerd wordt, zeggen ze dat toch niet.